Bệnh thương hàn ở gà hay còn được gọi là Salmonellosis, là bệnh truyền nhiễm cấp tính, do vi khuẩn Salmonella gallinarum pullorum gây ra. Đây là căn bệnh có tốc độ lây lan nhanh chóng, mang lại tổn thất nặng nề với người chăn nuôi gia cầm. Dưới đây Gà Chọi C1 sẽ cung cấp thông tin chi tiết về nguyên nhân, triệu chứng, phương pháp chẩn đoán, và cách phòng trị dứt điểm cho căn bệnh nguy hiểm này.
Gà thường mắc bệnh thương hàn vào độ tuổi nào?
Gà có thể mắc bệnh thương hàn ở mọi độ tuổi, từ gà mới nở đến gà vài tuần tuổi và cho đến khi chúng trưởng thành. Bệnh này có thể ở dạng cấp tính ở gà con và mạn tính ở gà lớn. Bệnh thương hàn ở gà được ghi nhận lần đầu tại Anh vào năm 1891 và từ đó, nó đã lan rộng ra khắp các nước chăn nuôi gà trên toàn thế giới.
Nguyên nhân gây bệnh thương hàn ở gà
Nguyên nhân khiến gà mắc bệnh thương hàn là do vi khuẩn Salmonella gallinarum pullorum. Vi khuẩn này có thể tồn tại trong cả động vật máu lạnh và động vật máu nóng, thậm chí chúng cũng có thể sinh sống trong môi trường.
Trong tự nhiên, các loài gia cầm như gà, gà tây, gà sao cũng như các loài thủy cầm và chim hoang đều có thể mang mầm bệnh mà không thể nhận diện qua biểu hiện bệnh.
Ở gà con mắc bệnh, vi khuẩn thường xuất hiện trong máu, phủ tạng, tủy xương và túi lòng đỏ chưa tiêu. Trong khi ở gà lớn mắc bệnh, mầm bệnh thường được tìm thấy trong buồng trứng, dịch trứng và các cơ quan có biểu hiện bệnh.
Triệu chứng của bệnh thương hàn ở gà
Bệnh thương hàn ở gà có thời gian ủ bệnh khoảng từ 3 đến 4 ngày và trong trường hợp thể cấp tính, tỷ lệ tử vong cao từ 70 đến 100%. Tùy vào độ tuổi và độc lực của vi khuẩn, bệnh thương hàn ở gà có thể xuất hiện với các triệu chứng khác nhau:
Triệu chứng thường gặp ở gà con
Trong quá trình ấp, có thể nhận biết các dấu hiệu của bệnh như sau:
- Ở ngày thứ 18, khi chuyển gà từ máy ấp sang máy nở, nếu gà mổ mỏ nhưng phôi chết nhiều, đó là một dấu hiệu.
- Nếu phôi không chết, chúng thường trở nên yếu ớt và còi cọc.
- Vào cuối ngày thứ 21, gà con có thể chết do quá yếu không đủ sức để đập vỡ vỏ trứng để thoát ra.
Gà mắc bệnh thường có triệu chứng như tiêu chảy, phân trắng và có chất nhầy. Phân có thể dính vào hậu môn và đóng cục. Tỷ lệ tử vong thường cao ở hai giai đoạn:
- Giai đoạn đầu: Từ ngày thứ 5 đến 7 sau khi nở, gà con chết do nở từ trứng bị nhiễm bệnh.
- Giai đoạn hai: Vào cuối tuần thứ hai (từ ngày thứ 13 đến 15), gà con chết do bị nhiễm bệnh từ máy ấp.
Triệu chứng thường gặp ở gà trưởng thành
Thường thấy bệnh ở dạng ẩn tính. Gà mắc bệnh thường có những biểu hiện sau:
- Phân loãng màu xanh, tiêu chảy, thường cảm thấy khát nước, và mào nhợt nhạt.
- Gà thường trở nên yếu ớt, giảm đi sức khỏe và sụt cân.
- Gà đẻ thường có tỷ lệ đẻ giảm.
Bệnh tích của gà khi mắc bệnh thương hàn
Khi gà mắc bệnh thương hàn sẽ có những dấu hiệu sau:
Gà con
- Túi lòng đỏ không tiêu phân, có mùi hôi, bên trong chứa chất nhầy màu trắng.
- Gan và lá lách sưng to, hiện nhiều điểm hoại tử màu trắng lấm tấm.
- Thận gà xuất hiện sung huyết đỏ, phổi tim và thành dạ dày có nhiều điểm trắng xám nhạt.
- Khi mổ, màng ngoài bao quanh tim chứa nhiều dịch rỉ màu vàng.
- Ruột bị viêm, có các mảng trắng trên niêm mạc ruột.
Gà trưởng thành
- Gan của gà sưng to, bị hoại tử, có màu trắng xám.
- Xác chết của gà thường gầy.
- Tim gà có thể xuất hiện u, bị hoại tử, và xoang bao tim thường tích nước có fibrin.
- Ruột bị viêm, hoại tử và có loét trên niêm mạc thành từng vệt.
Gà mái đẻ trứng
- Ống dẫn trứng và buồng trứng thường bị viêm.
- Nang trứng có thể bị méo mó, biến dạng.
- Gà trống thường mắc bệnh chủ yếu là viêm dịch hoàn.
Cách phòng bệnh thương hàn ở gà
Để đảm bảo hiệu quả trong việc phòng bệnh cho gà, quá trình chăm sóc cần được thực hiện một cách cẩn thận và đều đặn. Dưới đây là một số biện pháp quan trọng:
Quan tâm tới việc ấp trứng
Trứng ấp nên được lấy từ nguồn cung cấp không có bệnh, giảm nguy cơ lây nhiễm cho đàn gà mới nở. Việc xông lò ấp trứng bằng formol giúp tiêu diệt mầm bệnh và đảm bảo điều kiện ấp an toàn.
Phòng và cách ly
Khi phát hiện bệnh, cần ngay lập tức cách ly các con ốm để ngăn chặn sự lây nhiễm trong đàn. Nguyên tắc là tiêu diệt toàn bộ đàn gà nếu phát hiện bệnh, nhằm ngăn chặn sự lây lan.
Quản lý môi trường chăn nuôi
Xử lý phân gà và loại bỏ rác chất độn chuồng một cách hiệu quả để ngăn chặn sự phát triển của vi khuẩn và nấm. Tiến hành sát trùng chuồng trại định kỳ để giảm số lượng vi khuẩn gây bệnh. Đặc biệt chú ý đến mật độ nuôi phù hợp để giảm áp lực nhiễm bệnh trong đàn.
Kiểm soát vệ sinh và chế độ dinh dưỡng
Thường xuyên kiểm tra, vệ sinh máng ăn và máng nước nhằm ngăn chặn sự phát triển của vi khuẩn và mầm bệnh. Bổ sung các nguyên tố vi lượng và vitamin cần thiết để tăng cường sức đề kháng cho gà. Tổng cộng, việc kết hợp chặt chẽ giữa các biện pháp phòng bệnh và quản lý môi trường đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì sức khỏe và nâng cao chất lượng của đàn gà.
Phác đồ điều trị bệnh thương hàn ở gà
Khi gà mắc bệnh thương hàn, việc điều trị thường không mang lại hiệu quả cao, thường chỉ giảm tổn thất kinh tế. Dưới đây là một số biện pháp điều trị và hỗ trợ có thể áp dụng:
Điều trị bệnh thương hàn ở gà
Hòa tan Tetracylin hoặc Oxytetracyclin vào thức ăn, với liều lượng 1 – 2g cho mỗi 10kg thức ăn, cho gà ăn trong vòng 5 – 7 ngày. Tiêm Streptomycin vào cơ hoặc dưới da, với liều lượng 50 – 100 mg/kg trọng lượng cơ thể.
Trợ sức và nâng cao thể trạng cho gà
Hòa dung dịch B complex vào nước uống, với tỉ lệ 50ml pha loãng trong 3 lít nước cho 100 con gà uống.
Bên cạnh việc áp dụng các loại thuốc trị bệnh, người chăn nuôi cần bổ sung các chất điện giải, vitamin, men tiêu hóa và khoáng chất để tăng cường sức khỏe cho đàn gà. Bệnh thương hàn ở gà thường phức tạp, tỷ lệ tử vong có thể lên đến 100% nếu không xử lý kịp thời. Do đó, người chăn nuôi nên thực hiện kiểm tra định kỳ, chẩn đoán và sàng lọc để cách ly và triển khai các biện pháp phòng trị hiệu quả.